İktisap Nedir?

İktisap kelimesi Arapça kökenli olup kazanma, kazanmak, edinme, edinim anlamına gelmektedir. Hukuk alanında ise kişinin bir şeye mülkiyet açısında sahip olma şekli ile açıklanabilir. Kısaca iktisap kavramı sahiplenmeyi ifade eder. İktisap uygulaması karşımıza aslen ve devren olmak üzere iki şekilde çıkıyor. Şimdi bu kavramları detaylı açıklayalım.

Aslen İktisap Nedir?

Mülkiyetin aslen kazanılması; mubah olan bir mala el koymak suretiyle olur. Mubah mal; bir şahsın mülkiyetine girmemiş ve girmesine şer’an engeli bulunmayan maldır. Doğadaki ağaçlar otlar, kaynak suları, kara ve deniz hayvanları naslarda belirtilen mubah mallardandır. Bu gibi mubah niteliğindeki malların mülkiyete geçirilmesinde başka bir kimsenin mülkü olmaması, ihraz suretiyle elde edilmesi, başkası tarafından ihraz edilmemiş olması, ihraz sırasında temellük kastının bulunması gibi şartlar aranır. Mubah malların ihrazı; ölü araziyi ihya etme, ot ve ağaçlara el koyma,

Devren İktisap Nedir?

Mülkiyetin devren kazanılması bir kişinin üzerindeki mülkiyet hakkının başka bir kişiye intikal ettirilmesiyle meydana gelir. Bu uygulama; miras, hibe, vasiyet, akitler gibi hukuki düzenlemeler ile meydana gelir.

İktisabın İsteğe Bağlı – Zorunlu Olması

Bazen de bir mülkiyeti kazanırken isteğe bağlı ya da zorunlu olma durumunda kalabiliriz. İsteğe bağlı iktisap bireyin kendi isteğiyle mülkiyet edinmesi olarak tanımlanabilir. Örneğin bir alışveriş mağazasından beyaz eşya alma gibi.

İktisap bazı durumlarda zorunlu olabilir. Bizim isteğimiz dışında mala, mülke sahip olma durumu olarak açıklayabiliriz. İstisnalı durumları saymaz ise miras yolu ile mülkiyete sahip olmak kişinin iradesine, isteyip istememesine bağlı değildir. Kanun gereği vefat eden kişiye ait malların mülkiyeti vârislerine intikal eder.

Yasal Olmayan İktisap Durumlar

İnsanlar yıllardır yaratılışı gereği mülk ve parayı çok severler. Ve bunları elde etmek için her şeyi yapma cesaretini kendinde bulur. Ahlak olarak olgunlaşmamış insanlar kendini bu mülkleri ve parayı elde etmek için yasal olmayan yollara başvurup toplum düzenini bozmaya çalışırlar. Hatta artık günümüzde haberlerde ve orada buradaki duyumlarımızda sık sık dolandırılma ve hırsızlık gibi olayları görürüz. Bu durumlar mülkiyeti yasal olmayan yollardan edinmeye çalışmaya çok iyi bir örnektir.